Samenwerkingen komen moeilijk van de grond

‘Ondernemers zijn net mensen. Je vindt ze van elk soort met elk gedrag: van solitair en voor zichzelf tot extreem extrovert. Je hebt voorlopers en volgers. Mensen die een voorsprong hebben willen er over het algemeen graag zelf voordeel uit halen. Toch weet ik uit eigen ervaring dat overal in ondernemerschap samenwerken altijd de oplossing is voor grote thema’s. Er gloort wel hoop! Ik zie een nieuwe generatie ondernemers ontstaan die is opgegroeid in een systeem waarin samenwerking al meer gevraagd wordt. Moderne communicatiemiddelen zorgen ervoor dat je makkelijker kunt samenwerken en bovendien zijn zij het gewend om flexibel te werken. Deze nieuwe ondernemers werken vaak alleen, of pakken projecten in netwerken aan. Van deze manier van werken en denken kunnen traditionele bedrijven in de bouw veel leren.

Wat het voor deze traditionele bedrijven op dit moment moeilijk maakt om samen te werken, is dat de bouwketen lang en complex is geworden door de nieuwe specialisaties die zijn ontstaan. Vroeger was het helder: grote bedrijven waren de baas. Maar tegenwoordig is alles anders. We moeten innoveren en daardoor verandert de volgorde van de keten. Nu is de partij die jij altijd de opdracht gaf je opdrachtgever

geworden. We moeten dus opnieuw kijken naar hoe we ons tot elkaar verhouden. Traditioneel snapt men in de bouw overigens heus wat samenwerken is. We moeten alleen een nieuw perspectief hierop aanbieden.’

​

'Traditioneel snapt men in de bouw overigens heus wat samenwerken is. We moeten alleen een nieuw perspectief hierop aanbieden.'

​

Kleintjes kunnen concurreren

‘Daarom ben ik blij met het MKB-convenant waar De Bouwagenda voor staat. Het helpt kleinere bedrijven te concurreren met de heel grote en om samen te werken in projecten. Door het huidige aanbestedingsbeleid en de grote volumes die nodig zijn in projecten om de kostprijs laag te houden, moet je opschalen naar industriële oplossingen. Wie kunnen dat? Dat zijn die grote jongens. En waar is dan de plek voor de kleine ondernemers? We hebben zoveel te doen in de bouwopgave in Nederland. Al zouden we allemaal alle dagen werken dan redden we het nog niet om het werk verzet te krijgen. Zie het als mkb’er als kans. Die grote jongens kunnen de klus ook niet alleen doen. Doe mee!‘

 

Een nieuwe vraag voor opdrachtgevers

‘Naast dat de kleinere bedrijven in gezamenlijkheid hun rol moeten pakken binnen de bouwopgave vind ik dat opdrachtgevers anders naar het aanbod van de markt zouden moeten kijken. Hoe kan het nou dat er veelal alleen op prijs geconcurreerd wordt? Prijs is de enige niet discriminerende eenheid, dat klopt.. Maar dat is alleen zo als je offertes compleet met elkaar kunt vergelijken. Je mag appels en peren wel vergelijken, maar niet optellen. Wanneer prijs het enige criterium is waarop een opdracht wordt vergund, is dat de race naar de bodem. Er is namelijk altijd wel iemand die het werk nodig heeft en dat voor weinig wil doen. Maar krijg je dan ook de meest robuuste oplossing? We moeten duurzaam, circulair en grootschalig bouwen. Opdrachtgevers zouden moeten investeren in bedrijven om de beste oplossingen voor de lange termijn te krijgen. Alleen wil niemand voor innovatie betalen. Opdrachtgevers vinden dat dat het risico van de opdrachtnemer is. Dat is vreemd. Hoe het wel moet? Haal de kennis op die er is bij al die MKB-bedrijven en voeg die kennis samen. Formuleer op basis van al die kennis pas je opdracht. Hou wel oog voor wat bedrijven weggeven in zo’n pre-concurrentieel overleg. Je vraagt partijen om hun kennis in te zetten. Ondernemers worden uitgedaagd om hun innovatieve gedachten weg te geven. Daar moet wel iets tegenover staan. Als wat daar gebeurt geen waarde heeft naast het vergroten van een betere uitvraag, gaat het fout. Dan laten de bedrijven die aanschuiven binnen het MKB-convenant niet het achterste van hun tong zien. Het mooie van de oude koffietafel was dat iedereen tekengeld kreeg. Je kreeg wel een vergoeding voor het feit dat je bijdroeg. Dat is eerlijk.‘

​

'We hebben meer dan genoeg werk voor iedereen, maar hoe profiteert ook iedereen van dat werk?'

 

Branchevervaging

‘Steeds meer branches vervagen. Dat geldt in bijna elke branche. Je ziet steeds meer coalities van verschillende partijen die samen dezelfde oplossing moeten oppakken. Bij dit soort nieuwe samenwerkingen kan het convenant ook helpen. Het is een beproefde werkvorm waar je buiten de bouwsector om ook iets aan kunt hebben. Ik zou het bijvoorbeeld ook in kunnen zetten in mijn schoonmaakbranche. Je wilt weten wat de doelen zijn, wat het mag kosten. Als je de voorwaarden hebt en het is voor iedereen die meedoet in de aanbesteding duidelijk wat er moet gebeuren, gaat het er ineens juist om dat ik iemand anders ben dan een ander. Dan is er weer ruimte voor het persoonlijke aspect. Daar moet samenwerken op gebaseerd kunnen zijn tussen opdrachtgever en opdrachtnemer; op vertrouwen.’

De rol van De Bouwagenda

‘Ik zie wat De Bouwagenda heeft opgehaald over samenwerkingen en de bijbehorende hindernissen die er blijken te zijn in de sector. Dat kan een inspiratiebron zijn voor andere branches. Ik hoop nog op best practices. Kunnen we voorbeelden laten zien van hoe het anders kan? Wat kunnen we doen om die bouwopgave vlot te trekken? We hebben meer dan genoeg werk voor iedereen, maar hoe profiteert ook iedereen van dat werk? Het mooie aan de bouw is dat het een aanjager is van de rest van de economie. Juist doordat die keten zo groot is, houdt het een hele hoop bedrijven aan het werk. Je ziet dat er nu in gemeenten een lerarentekort ontstaat omdat er onvoldoende woningen zijn. Groningen loopt in sommige regio’s economisch achter, omdat er geen spoorlijn is die het achterland ontsluit. Zo zie je maar dat het in ieders belang is dat we in de bouw gaan samenwerken.’

​

'Opdrachtgevers zouden moeten investeren in bedrijven om de beste oplossingen voor de lange termijn te krijgen. Alleen wil niemand voor innovatie betalen. Opdrachtgevers vinden dat dat het risico van de opdrachtnemer is. Dat is vreemd.'

​